«Ο τουρισμός αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας». Αυτή η -ομολογουμένως οξύμωρη- φράση συντροφεύει για δεκαετίες την πορεία της χώρας μας και με σύμμαχο την παγκοσμιοποίηση, επανέρχεται διαρκώς στο προσκήνιο.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ1, μόλις το έτος 2022, επισκέφθηκε την Ελλάδα διπλάσιος αριθμός αλλοδαπών τουριστών (23.101.469), σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της χώρας μας.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αλλοδαπών επισκεπτών προέρχονταν από την Ευρώπη. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή, με βάση τις αφίξεις, παρουσίασε η Γερμανία (14,9% των αφίξεων) και η Γαλλία (7,8% των αφίξεων), αριθμώντας μαζί 5.250.165 επισκέπτες (3.450.040 η Γερμανία + 1.800.125 η Γαλλία). Την τετράδα συμπλήρωσαν η γειτονική Ιταλία και η Ολλανδία, με σύνολο 2.129.113 τουριστών (1.095.042 η Ιταλία + 1.034.071 η Ολλανδία). Από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, τη μεγαλύτερη συμμετοχή παρουσίασε το Ηνωμένο Βασίλειο (16,0% των αφίξεων).
Αναφορικά με τις υπόλοιπες ηπείρους, τη χώρα μας προτίμησαν 2.326.176 Αμερικάνοι (1.516.172 περισσότεροι σε σχέση με το προηγούμενο έτος), 1.058.327 Ασιάτες (621.893 περισσότεροι σε σχέση με το προηγούμενο έτος) και 221.202 Αυστραλιανοί τουρίστες (194.558 περισσότεροι σε σχέση με το προηγούμενο έτος). Ουραγός παρέμεινε για ακόμα μία χρονιά η Αφρική, καθώς, το έτος 2022, επισκέφθηκαν τη χώρα μας λιγότεροι από 100.000 τουρίστες (95.967) από τη «μητέρα – ήπειρο».
Από πλευράς πληρότητας κλινών στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου, το έτος 2022 «σκόραρε» υψηλότερα από το έτος 2021, σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς εξαίρεση αποτέλεσαν μόνο οι μήνες Οκτώβριος και Νοέμβριος. Μάλιστα, ο Αύγουστος άγγιξε ποσοστό – ρεκόρ πληρότητας (77,3%), με τα Ιόνια νησιά και την Κρήτη να επικρατούν άνετα στις δύο πρώτες θέσεις.
Τα άκρως ενθαρρυντικά αυτά στοιχεία του τουρισμού ωστόσο, στο συγκριτικό επίπεδο των δύο τελευταίων ετών, δεν θα πρέπει να λησμονούν ότι το έτος 2021 ήταν πιο κοντά στα απόνερα της υγειονομικής κρίσης από το έτος 2022.
Τέλος, ο εκ των έξω τουρισμός παρουσίασε υπερδιπλάσια αύξηση σε σχέση με τον εκ των έσω τουρισμό. Πιο συγκεκριμένα, το έτος 2022, παρουσιάστηκε, σε σχέση με το 2021, αύξηση στις αφίξεις και στις διανυκτερεύσεις των αλλοδαπών κατά 86,9% και 89,3% αντίστοιχα, καθώς και αύξηση στις αφίξεις και στις διανυκτερεύσεις των ημεδαπών κατά 47,0% και 41,7%, αντίστοιχα. Και αυτό, παρότι, κατά το έτος 2022, τα άτομα όλων των ηλικιών ημεδαπών, που πραγματοποίησαν τουλάχιστον ένα ταξίδι, αντιστοιχούσαν σχεδόν στον μισό πληθυσμό της χώρας (4,8 εκατομμύρια) και πραγματοποιήθηκαν 8,3 εκατομμύρια ταξίδια, σημειώνοντας αύξηση 10,9% και 30,2%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα στοιχεία του έτους 202122.
Με τέτοιες επιδόσεις, πόσο οξύμωρη είναι τελικά η «εξίσωση» του τουρισμού με τη βαριά βιομηχανία;
Αναμφίβολα, ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό γρανάζι της οικονομίας και της ανάπτυξης της χώρας μας. Δεν πρέπει, όμως, να αντιμετωπίζεται ούτε ως πανάκεια (χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίοδος της υγειονομικής κρίσης) ούτε φυσικά να αναγορεύεται σε βιομηχανία και μάλιστα βαριά. Διότι ο ρόλος και τα συστατικά της βαριάς βιομηχανίας είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του τουρισμού μέσα στο οικονομικό γίγνεσθαι. Τοποθετώντας, συνεπώς, τον τουρισμό, μεθοδολογικά και ουσιαστικά, στον τομέα των υπηρεσιών, όπου και ανήκει, και απαλλάσσοντας τους εαυτούς μας από τη στερεοτυπική -σχεδόν εμμονική- εμπλοκή του με τη βιομηχανία, τόσο ο τουρισμός όσο και η βιομηχανία έχουν μόνο να κερδίσουν.

https://www.statistics.gr/documents/20181/7cb8e68f-8edc-45b0-1286-529896eb56ef.
https://www.statistics.gr/documents/20181/622f5c6e-d091-fd2f-4db0-90e12a39256c.

* Της Αικατερίνης Γανίδη, Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω

** Δημοσιεύτηκε στην έντυπη μορφή της εφημερίδας Ελευθερία την Δευτέρα 24 Ιουλίου 2023